Εκάτη

Όταν φεύγει η μέρα και πέφτει το σκοτάδι, οι πόρτες κλείνουν και μανταλώνονται προσεκτικά, ο κόσμος μαζεύεται στο σπίτι, αφήνοντας τη φύση να κυριαρχήσει στο περιβάλλον που τη μέρα ανήκει στον άνθρωπο. Λυχνάρια ανάβουν και τα μικρά παιδιά στέλνονται γρήγορα για ύπνο με την παρότρυνση "Κοιμήσου ήσυχα και μη σηκωθείς, γιατί θα έρθει να σε πάρει". Ακόμη κι οι ενήλικες δεν αισθάνονται απόλυτη ασφάλεια. Κλειδαμπαρωμένοι στα σπίτια τους, αφήνουν το νυχτερινό σκοτάδι στον υπόκοσμο των πόλεων, τους κλέφτες, τις πόρνες, τις ταβέρνες, τους μεθυσμένους, αφήνουν την ύπαιθρο στα χέρια και τα στοιχεία της φύσης. Αφήνουν τον κόσμο όπως τον γνωρίζουν τη μέρα στα όντα που στο φως δεν βγαίνουν ποτέ, εκείνα που έρχονται από το μέρος που η λογική εγκαταλείπεται στο παράλογο.

Μια απόκοσμη συντροφιά, πλάσματα της νύχτας φτιαγμένα από τη νύχτα την ίδια, τριγυρνά στον αδειανό από ανθρώπους κόσμο : λυσσασμένα σκυλιά που γρυλίζουν φρικιαστικά, μαύρες μάγισσσες που μουρμουρίζουν επικλήσεις σε άγνωστα πνεύματα, φαντάσματα, ίσκιοι νεκρών, υπολείμματα κακών ονείρων σαρώνουν ανεξέλεγκτα την πλάση. Επικεφαλής τους μια λυγερή, νεανική γυναικεία φιγούρα. "Κοιμήσου ήσυχα και μη σηλωθείς τη νύχτα, γιατί θα έρθει να σε πάρει". Έρχεται, οδηγώντας την τρομερή ακολουθία της, η Εκάτη, η παρθένος με το κοντό μαύρο χιτώνα, θεά της σελήνης, των μαγισσών, των σταυροδρομιών.

Παρούσα σε όλες τις συνδιαλλαγές θεών και ανθρώπων με τον κάτω κόσμο, η Εκάτη είναι το πνεύμα που επικαλείται όποιος θέλει να μιλήσει με τις ψυχές των πεθαμένων. Από την Εκάτη ζητά η Άτοσσα, η μητέρα του ηττημένου Ξέρξη, να της επιτρέψει να μιλήσει με την ψυχή του νεκρού Δαρείου, του βασιλιά που ξεκίνησε τον καταστροφικό πόλεμο. Με τη βοήθεια των επικλήσεων προς την Εκάτη από τη φοβερή μάγισσα Μήδεια, ο Ιάσων προχωρά και αναμετράται με το δράκο που φυλάει το χρυσόμαλλο δέρας. Η Εκάτη πηγαίνει την απελπισμένη Δήμητρα στον Ήλιο, για να της φανερώσει την αρπαγή της Περσεφόνης από τον άρχοντα του Κάτω Κόσμου. Και στο ταξίδι της επιστροφής της Κόρης στη Γη, η Εκάτη είναι εκεί. Μαζί με τον Ερμή, υπενθυμίζουν στην Ευρυδίκη ότι πρέπει να γυρίσει στον κόσμο των νεκρών, αφού ο ερωτευμένος Ορφέας δεν άντεξε και γύρισε να δει αν τον ακολουθεί η αγαπημένη του. Αδυσώπητη για τους παραβάτες του δικαίου, αλλά φιλόστοργη προς τους αδικημένους, πήρε στη συντροφιά της τη Γαλινθιάδα, τη φίλη της Αλκμήνης που ξεγέλασε την Ήρα, τις Μοίρες και την Ειλειθυία για να γεννηθεί ο Ηρακλής. Η Γαλινθιάς μεταμορφώθηκε από την Ήρα σε μαύρη νυφίτσα, αλλά η Εκάτη τη λυπήθηκε και την έκανε αχώριστη σύντροφό της για πάντα.

Κόρη της Αστερίας, αδερφής της Λητούς, εγγονή Τιτάνων, του Κοίου και της Φοίβης, η Εκάτη είναι κατεξοχήν χθόνια και μυστήρια θεότητα, αλλά κατά έναν περίεργο τρόπο συνδέεται στενά με τον κόσμο του φωτός. Είναι ξαδέλφη του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος, κουροτρόφος των παιδιών που γλίτωσαν από τη βουλιμική μανία του Κρόνου που κατασπάραζε τα παιδιά του. Από ευγνωμοσύνη, ο νέος βασιλιάς των θεών δεν κατήργησε κανένα από τα προνόμια που είχε τον καιρό των Τιτάνων. Γοργοεπήκοος σε όλες τις σημαντικές υποθέσεις που ορίζουν τη ζωή και το θάνατο, είναι παρούσα στις μεγάλες δίκες και στις συνελεύσεις των πολιτών, παράσχει βοήθεια σε όποιον τη ζητήσει και είναι πεντακάθαρος στην ψυχή, βοηθά τους αθλητές και τους ιππείς, τους ναυτικούς και τους ψαράδες που κινδυνεύουν στις θάλασσες. Η λατρεία της ξεκίνησε στα τρίστρατα, τα σταυροδρόμια της υπαίθρου που θεωρούνταν ακόμη και στο μεσαίωνα ως σημεία συγκέντρωσης πνευμάτων. Κάθε διαβάτης έπρεπε να εξευμενίσει τις υπόγειες δυνάμεις τοποθετώντας μια πέτρα στο σωρό που είχε συσσωρευτεί από τις προσφορές των προηγουμένων. Οι λίθινοι σωροί εξελίχθηκαν στις ερμαϊκές στήλες που σήμαιναν σταυροδρόμια, αλλά και αστικούς δρόμους, ενώ τα τρίστρατα ως αρχικό σημείο τιμών προς την Εκάτη απεικονίζονται στην τριπρόσωπη, τρικέφαλη ή τρισώματη αντίληψη για τη θεά στις παραστάσεις των αρχαίων καλλιτεχνών. Δεν ήταν θεότητα του κακού, αλλά καλύτερο ήταν κάποιος να μην τη συναντήσει στο δρόμο του, ούτε να έχει οποιουδήποτε σχέση μαζί της.